Τζον Μέυναρντ Κέυνς (1883-1946): άνοδος, πτώση, άνοδος…και πτώση

Μετά το τέλος του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, ο Κέυνς διορίστηκε από το Υπουργείο Οικονομικών της Αγγλίας ως επίσημος αντιπρόσωπος στο Συνέδριο του Παρισιού, στο οποίο θα αποφασιζόταν το ύψος των αποζημιώσεων που θα πλήρωνε η Γερμανία, ως μέρος της Συνθήκης των Βερσαλλιών. Η Συνθήκη υπεγράφη στις 28 Ιουνίου του 1919, αλλά τρείς εβδομάδες νωρίτερα, στις 7 Ιουνίου, ο Κέυνς είχε παραιτηθεί, υποστηρίζοντας ότι: «Η ελπίδα για ουσιώδη τροποποίηση των όρων της ειρήνης δεν μπορεί πια να διατηρηθεί. Το Σάββατο φεύγω από αυτόν τον εφιάλτη. Δεν μπορώ να κάνω περισσότερο καλό εδώ. Η μάχη έχει χαθεί.»

Η Συνθήκη των Βερσαλλιών καθόρισε ότι η Γερμανία ήταν υποχρεωμένη να αναλάβει ευθύνες για κάθε απώλεια και πλήγμα που προκλήθηκε από τον πόλεμο και να πληρώσει αποζημιώσεις στις δυνάμεις των Συμμάχων, οι οποίες στη συνέχεια ορίστηκαν στο ύψος των 132 δις γερμανικών μάρκων, δηλαδή 31,4 δις δολάρια. Αργότερα, τον ίδιο χρόνο ο Κέυνς δημοσίευσε ένα βιβλίο με τίτλο: “Οι Οικονομικές Συνέπειες της Ειρήνης”, στο οποίο καταδίκαζε τους όρους της Συνθήκης με καλλιεπή και βιτριολική γλώσσα. Το βιβλίο είχε ευρεία απήχηση και συνέβαλε σε καθοριστικό βαθμό στη δημιουργία της αντίληψης ότι η Γερμανία είχε αδικηθεί στις Βερσαλλίες.

Ο Κέυνς υποστήριξε ότι η Γερμανία έπρεπε να πληρώσει 2,5 δις δολάρια χωρίς όμως το χρέος να έχει επιτόκιο και αντ’ αυτού η αποζημίωση να καταβληθεί σε 10 ετήσιες δόσεις ύψους 250 εκατομμυρίων δολαρίων, ξεκινώντας από το 1923. Η πρόβλεψη του ήταν ότι οι αποζημιώσεις που ζητούσαν οι Σύμμαχοι ήταν τόσο υψηλές που η Γερμανία θα κατέληγε πάμφτωχη και ως εκ τούτου πολιτικά ασταθής.  Σε ένα απόσπασμα του βιβλίου του φαίνεται να προβλέπει την άνοδο του Αδόλφου Χίτλερ και τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. “Αν στοχεύσουμε σκόπιμα στην εξαθλίωση της Κεντρικής Ευρώπης, τολμώ να προβλέψω, ότι η εκδίκηση δεν θα αργήσει. Τίποτα δεν μπορεί να καθυστερήσει για πολύ αυτόν τον τελικό εμφύλιο πόλεμο μεταξύ των δυνάμεων της Αντίδρασης και τις απεγνωσμένες συσπάσεις της Επανάστασης, μπροστά στον οποίο οι φρικαλεότητες του τελευταίου γερμανικού πολέμου θα ξεθωριάσουν. Αυτός ο πόλεμος θα καταστρέψει εκείνον που θα νικήσει, τον πολιτισμό και την πρόοδο της γενιάς μας.”

Από: Thornton, P. (2014), The Great Economists: Ten economists whose thinking changed the way we live, Edinburgh: Pearson Education Limited  (Μτφρ. Δημήτρης Κάστανος)

Share:

σχετικά άρθρα