Τον 20ο αιώνα εμφανίστηκε στον οικονομικά αναπτυσσόμενο ισλαμικό κόσμο, η ανάγκη της επανερμηνείας των σχετικών με την οικονομία ισλαμικών νόμων. Αυτό ανέλαβαν να κάνουν διάφοροι μουσουλμάνοι οικονομολόγοι.
Μία από τις μεγαλύτερες δυσκολίες των εν λόγω οικονομολόγων ήταν ο τομέας της τραπεζικής. Η ισλαμική παράδοση απαγόρευε την τοκογλυφία ή riba, ακολουθώντας σε αυτό το σημείο την ιουδαιο-χριστιανική παράδοση. Ο δανεισμός χαρακτηριζόταν από το κλασικό ισλαμικό δίκαιο ως μορφή «ακίνδυνης επένδυσης», και επομένως ο τόκος ήταν μη νομιμοποιημένος. Από την στιγμή όμως, που ένα τραπεζικό σύστημα χωρίς την ύπαρξη τόκου θα ήταν αδύνατο να αναπτυχθεί, οι μουσουλμάνοι οικονομολόγοι έπρεπε να βρουν μια λύση – ειδάλλως οι ισλαμικές οικονομίες θα ήταν πολύ δύσκολο να αναπτυχθούν!
Η λύση βρέθηκε στην ισλαμική παράδοση του «σιωπηρού-συνεταιρισμού». Σε εφαρμογή αυτής, τα χρήματα που θα τοποθετούσαν οι ιδιώτες στις τράπεζες δεν θα ήταν διασφαλισμένες καταθέσεις με τόκο – ένα είδος δανείου προς τις τράπεζες – αλλά «σιωπηρές συμφωνίες» εν είδη επενδύσεων. Έτσι οι καταθέσεις δεν θα ήταν στο εκατό τα εκατό εγγυημένες και επομένως ο τόκος – ένα είδος κέρδους εδώ – μπορούσε να είναι συμβατός με την ισλαμική παράδοση εφόσον θα υπήρχε ο απαραίτητος κίνδυνος για να τον νομιμοποιεί. Με την σειρά τους οι τράπεζες όταν δανειοδοτούσαν θα διέτρεχαν κι αυτές τον κίνδυνο της απώλειας χρημάτων και επομένως το επιτόκιο θα ήταν και για αυτές επιτρεπτό. Επρόκειτο στην ουσία για ένα σύστημα στο οποίο το κέρδος και η ζημιά είναι μοιρασμένα ανάμεσα στους δανειολήπτες και τους δανειοδότες.
Αυτή η ιδέα εξακολουθεί να λειτουργεί μέχρι και σήμερα ως ο θεμέλιος λίθος της ισλαμικής τραπεζικής.
Πηγή: M. El – Gamal, Islamic Finance στο: The New Palgrave Dictionary of Economics. Second Edition. Eds. Steven N. Durlauf and Lawrence E. Blume. Palgrave Macmillan, 2008