Σύμφωνα με τους Knetsch, Thaler και Kahneman (1991), αυτό που διαφοροποιεί την οικονομική επιστήμη από τις υπόλοιπες κοινωνικές επιστήμες είναι η βαθιά πεποίθηση των σχετιζόμενων με την πρώτη πως οι περισσότερες συμπεριφορές -αν όχι όλες- των δρώντων μπορούν να εξηγηθούν αν υποτεθεί πως οι τελευταίοι έχουν σταθερές, σαφώς ορισμένες προτιμήσεις και παίρνουν ορθολογικές αποφάσεις.
Οι ίδιοι στοχαστές, ωστόσο, ισχυρίζονται πως μια σειρά από πειράματα αποδεικνύουν πως η «συμβατική» οικονομική θεωρία αδυνατεί να επεξηγήσει πολλές από τις εκφάνσεις της ανθρώπινης συμπεριφοράς. Μια σειρά από τέτοιες συμπεριφορές είναι αποτέλεσμα μιας ασυμμετρίας ανάμεσα στην αποδιδόμενη αξία κατά την απώλεια ενός αγαθού και την αποδιδόμενη αξία στην κτήση του – κάτι που οι Kahneman και Tversky έχουν αποκαλέσει «αποστροφή απώλειας».
Για παράδειγμα, σε ένα τέτοιο πείραμα 77 φοιτητές χωρίστηκαν σε τρεις ομάδες. Στην πρώτη ομάδα, στους πωλητές, δόθηκαν κούπες καφέ και τους ζητήθηκε να απαντήσουν στην ερώτηση σε ποια τιμή ήταν διατεθειμένοι να πουλήσουν τις κούπες – η τιμή κυμαινόταν από 0,25 δολάρια έως 9,25 δολάρια. Στην δεύτερη, τους αγοραστές, τέθηκε η ερώτηση σε ποια τιμή ήταν διατεθειμένοι να αγοράσουν τις κούπες. Στην τρίτη ομάδα, τους επιλογείς, ζητήθηκε να επιλέξουν ανάμεσα στο να πάρουν μία κούπα ή χρήματα για κάθε ένα ζεύγος τιμών στο παραπάνω εύρος τιμών με τα χρήματα να αυξάνονται κατά 50 λεπτά προοδευτικά από το κατώτατο όριο ως το ανώτερο.
Η συμβατική θεωρία θα προέβλεπε πως υπάρχει μία συγκεκριμένη τιμή εκκαθάρισης της αγοράς. Ωστόσο, η πρώτη ομάδα ήταν πρόθυμη να εμπορευτεί τις κούπες για περίπου 7,12 δολάρια, ενώ η δεύτερη ήταν πρόθυμη να τις αγοράσει για περίπου 2,87 δολάρια, και τέλος η τρίτη θα προτιμούσε να έχει μια κούπα αντί για χρήματα μόνο αν το διακυβευόμενο ποσό ήταν κάτω των 3,12 δολαρίων!
Πηγή: Από: Knetsch, Jack L., Richard H. Thaler, Daniel Kahneman, “Anomalies: The Endowment Effect, Loss Aversion, and Status Quo Bias.” Journal of Economic Perspectives, Vol. 5, No. 1. (Winter, 1991), 193-206.